In 1665 kon je vanaf dit punt Michiel de Ruyter in een trekschuit over de Gave zien varen. Hoe kon dit?

 

Michiel de Ruyter en de Gave

Michiel de Ruyter en de Gave

Een snikkevaarder op het Hoendiep

Op 11 augustus 1665 loopt Michiel de Ruyter met een vloot van 9 schepen en diverse buitgemaakte Engelse schepen de haven van Delfzijl binnen. De Staten van Holland en West-Friesland benoemen hem direct tot Admiraal van de nieuwe vloot die op Texel werd uitgereed (= klaargemaakt). De Ruyter vaart nu met de trekschuit van Delfzijl naar Groningen en vandaar via de Gave zonder onderbreken naar Dokkum, Leeuwarden, Franeker en Harlingen. Daar zeilt hij naar Texel.

 

 

In Oostwold nestelt zich dat in het collectieve geheugen: ze hadden zeeheld Michiel de Ruyter zien langsvaren en kunnen toejuichen. Het Nieuwsblad van het Noorden schrijft op 11 januari 1930:

‘Elke schooljongen in deze buurt weet te vertellen dat de groote Admiraal M.A. De Ruyter hier eenmaal per schuit passeerde’. De krant voegt er aan toe dat het onzeker is of de vlootvoogd nou via de Oude Gave dwars door het dorp is gevaren of ‘door het rechte eind van Poffert naar Enumatil’. Er gaan immers veel waterwegen naar Oostwold.

 

De Ruyter in Oostwold?

Vaart hij via de Oude Gave door Oostwold? Vermoedelijk niet. De trekvaart – de afsnijding van de Poffert naar Enumatil – is hoogstwaarschijnlijk al rond 1615 gegraven. De Oostwolmers zullen zijn uitgelopen naar de trekvaart om de Ruyter toe te juichen. De Kerkweg bracht ze naar de brug over het Hoendiep.

Het trotse gevoel van de Oostwolmers ‘erbij te zijn geweest’ doorstaat de eeuwen en krijgt een plekje in de verhalen die eeuwenlang bij de kachel verteld worden.

 

Wat vooraf ging:

 

Oorlog tussen Nederland en Engeland

Een schets van Willem van de Velde van de vloot van De Ruyter

Een schets van Willem van de Velde van de vloot van De Ruyter

Eerder dat jaar, in januari 1665, is opnieuw oorlog uitgebroken tussen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en Engeland. De rivaliteit tussen beide landen is enorm, met name overzee. Op de Afrikaanse kusten verovert Michiel de Ruyter forten terug van de Engelsen en neemt Engelse schepen, ivoor en goud in beslag. Openlijke oorlog is nu onvermijdelijk. In juni 1665 verliest de Republiek een belangrijke zeeslag. Engeland blokkeert de Nederlandse kust en lijkt oppermachtig.

 

Tocht van Afrika naar Delfzijl

Om in Nederland terug te komen moet De Ruyter de Engelse vloot ontwijken. Hij zeilt met zijn eigen en de buitgemaakte schepen via de kust van Amerika naar New Foundland en daarna om Schotland heen. In de dichte mist ontsnapt hij aan de Engelse vloot. Langs de Deense en Noord-Duitse kust weet hij Delfzijl te bereiken. De Hollandse havens zijn geblokkeerd en onbereikbaar. De Ruyter noch zijn kapiteins hebben eerder op de Eems gevaren. Een loods ontbreekt en de bakens op zee zijn verwijderd. Het is dus een hele prestatie dat de Ruyter met alle schepen veilig en wel in de haven van Delfzijl verschijnt.

Michiel de Ruyter geschilderd door Ferdinand Bol in 1667. Hij draagt zijn Orde van de Heilige Michaël

Michiel de Ruyter geschilderd door Ferdinand Bol in 1667. Hij draagt zijn Orde van de Heilige Michaël (Wikipedia)

 

Hoe zien we De Ruyter nu?

Michiel de Ruyter was in het geheim naar Afrika gestuurd om de belangen van de West Indische Compagnie (WIC) te beschermen tegen eerdere Engelse aanvallen. Zoals bekend was de WIC onder meer actief in de slavenhandel. Ook bracht De Ruyter uit Afrika ivoor, goud en andere kostbaarheden mee. In zijn tijd was De Ruyter een held. Tegenwoordig veroordelen we juist de handel in tot slaaf gemaakte mensen en het roven van grondstoffen en kostbaarheden uit andere landen.

 

 

 

Bronnen